Moksha sanyas Yog

The final chapter of this great dialogue ends with path of salvation. It sums up the gist of the message given in earlier chapters. It draws distinction between renunciation (tyāg) and relegating fruits of action (sanyās). The chapter also describes three types of knowledge, three type of action, three types of actor, three types of patience and three types of pleasures.

The division of society prevailing at the time of Gita’s message are reflected in the description of division of their duties. Finally, Lord Krishna depicts path to attain the supreme by either action (karma), knowledge (Gyan) or by devotion (Bhakti). With the celestial message of Lord Krishna, Arjuna’s reluctance for war disappears and he prepares for the holy war perceiving it as his duty.
 
અધ્યાય અઢારમો : મોક્ષસંન્યાસ યોગ

ગીતાના આ આખરી અધ્યાયમાં મોક્ષ વિશેની વાત કરવામાં આવી છે. આ અધ્યાયના અંતભાગમાં ગીતાના સંદેશના મુખ્ય બધા શ્લોકોને આવરી લેવાયા છે. આ અધ્યાયમાં ત્યાગના ત્રણ પ્રકાર વર્ણવવામાં આવ્યા છે. ત્રણ પ્રકારનું જ્ઞાન, ત્રણ પ્રકારના સંન્યાસ, ત્રણ પ્રકારના કર્મ, ત્રણ પ્રકારના તપ તથા ત્રણ પ્રકારના સુખની વાત કહેવામાં આવી છે.

ગીતાનો સંદેશ જે સમયે આપવામાં આવ્યો તે સમયે પ્રવર્તમાન સામાજિક વ્યવસ્થાને ધ્યાનમાં લઇને ભગવાન કૃષ્ણે બ્રાહ્મણ, ક્ષત્રિય, વૈશ્ય અને શુદ્રના કર્મોને પણ બતાવ્યા છે. ભગવાન કૃષ્ણ કેવળ ભક્તિ, કેવળ જ્ઞાન કે કેવળ ધ્યાનનો મહિમા ગાવાને બદલે ત્રણે માર્ગથી ઇશ્વર સુધી પહોંચી શકાય છે એમ બતાવે છે.

શ્રી કૃષ્ણના અદભૂત સંદેશને સાંભળવાથી અર્જુનનો સંશય દુર થાય છે અને તે યુદ્ધકાર્યમાં પ્રવૃત બને છે. યુદ્ધ હવે એને એના કર્તવ્ય સમાન લાગે છે. ગીતાનો ઉપદેશ આ રીતે બાહ્ય ત્યાગને છોડી પોતાના સ્વધર્મમાં-કર્મમાં પ્રવૃત થવાનો અમૂલ્ય સંદેશ પૂરો પાડે છે.

Explore verses from Chapter 18 of Bhagavad Gita alongwith mp3 audio in Sanskrit.

=============

अर्जुन उवाच
અર્જુન કહે છે
Arjuna uvacha

संन्यासस्य महाबाहो तत्त्वमिच्छामि वेदितुम् ।
त्यागस्य च हृषीकेश पृथक्केशिनिषूदन ॥१८-१॥

sanyasasya mahabaho tattvam icchami veditum
tyagasya cha hrishikesha hrithak keshinishudan

તત્વ કહો સંન્યાસ ને ત્યાગ તણું મુજને,
કોને ત્યાગ કહો વળી સંન્યાસ કહો તે.
*
ત્યાગ ને સંન્યાસ

श्रीभगवानुवाच
શ્રી ભગવાન કહે છે
Shri bhagavan uvacha

काम्यानां कर्मणां न्यासं संन्यासं कवयो विदुः ।
सर्वकर्मफलत्यागं प्राहुस्त्यागं विचक्षणाः ॥१८-२॥

kamyanama karmanam nyasam sanyasam kavayah viduh
sarvakarma phalatyagam prahuh tyagam vichakshanah

tyajyam doshvat iti eke karma prahuh manisinah
yagyadantapah karma na tyajyam iti cha apare

કોઈ કે’ છે કર્મ છે ખરાબ તો ત્યાગો,
કોઈ કે’ તપ, યજ્ઞ ને દાન ના જ ત્યાગો.
*
निश्चयं शृणु मे तत्र त्यागे भरतसत्तम ।
त्यागो हि पुरुषव्याघ्र त्रिविधः संप्रकीर्तितः ॥१८-४॥

nischayam shrinu me tatra tyage bharatasattam
tyagah hi purushvyaghra trividhih samprakirtitah

તે સંબંધી સાંભળી મારો મત તું લે,
ત્યાગ કહ્યો ત્રણ જાતનો, સુણી હવે તું લે.
*
यज्ञदानतपःकर्म न त्याज्यं कार्यमेव तत् ।
यज्ञो दानं तपश्चैव पावनानि मनीषिणाम् ॥१८-५॥

Yagya dan tapah tapah karma na tyajyam karyam eva tat
yagyah danam tapah cha eva pavanani manishinam

યજ્ઞ, દાન, તપ, કર્મ તો કો’દી તજવાં ના,
યજ્ઞ, દાન તપથી બને પવિત્ર માનવ હા.