નમસ્કાર મિત્રો, આ લેખમાં અમે ગુજરાતીમાં કેટલીક કોયડાઓ એકત્રિત કરી છે. તમે તમારા મિત્રોને પણ આ કોયડો પૂછી શકો છો અને તેમની બુદ્ધિ ચકાસી શકો છો. તો ચાલો riddles in gujarati (gujarati ukhana) શરૂ કરીએ.

અહી અમે આપની સાથે ગુજરાતી ભાષા ના ખુબજ જાણીતા અને રોચક ઉખાણાં ( Ukhana in Gujarati ) આપની સાથે શેર કર્યા છે. અહી આપેલા ઉખાણા સાથે જવાબ પણ સંતાડીને આપવામાં આવ્યા છે. આપ પહેલા વાંચી ને જાતે જવાબ વિચારવાનો પ્રયત્ન કરશો તો ઉખાણા નો વધુ આનંદ લઈ શકાશે.

પહેલા ના સમયગાળા માં જ્યારે વડીલો દ્વારા તેમના બાળકો અને દાદા દાદી એ તેમના પૌત્રો ને અટપટા સવાલો પૂછતાં હતા જેના આધાર થી ઉખાણાં સમાન પ્રશ્નાવલી કરવા માં આવતી હતી જેમાં બાળકો ને જ્ઞાન પણ પ્રાપ્ત થતું હતું અને જવાબ માટે મગજ પણ કસવું પડતું હતું.

એક જનાવર ઈતું પૂંછડે પાણી પીતું

નાની નાની ઓરડી માં બત્રીસ બાવા

એક લાકડીની સાંભળો કહાણી, તેમાં ભરેલું છે મીઠું પાણી

વીસ વીસનાં ઉતારી લીધા શીશ, ના વહ્યું લોહી, ના ચઢી રીસ.

ના જીવ, ના ખાય, ના પીએ, રહે ‘મૂળ’ ત્યાં લગી જીવે, અંધારાથી એ બહુ ડરે, જોતાં જ છુપે નિજ ઘરે.

ઘર એક, રહેનારા બે, સવારે-સાંજે ઝઘડે એ, રહે ના ખાલી ઘર કદી. તો કહો એનું નામ જલદી.

ઊંચું છે એક પ્રાણી, એની પીઠ છે ત્રિકોણી, છે રણનું જહાજ-ગાડી, એને જોઈએ થોડુંક પાણી.

આમ જાઉં તેમ જાઉં જ્યાં જાઉં ત્યાં પાછળ સંતાવું

વનવગડામાં લોહીનું ટીપું

ધોળા ખેતરમાં કાળા દાણા

ચારે બાજુ ભીંત અને વચ્ચે પાણી

ચાલે પણ ચરણ નહિ ઉડે પણ પાંખ નહિ

માં ધોળી અને બચ્ચાં કાળા

ઢીંચણ જેટલી ગાય નીરે એટલું ખાય.

રાજા કરે રાજ ને દરજી સીવે કોટ

રાજા જામે વસાવ્યું નગર

એવી કઈ વસ્તુ છે જેને પાંખ નથી તો પણ ઉડે છે?

એવી કઈ શાકભાજી છે જેમાં તાળું અને ચાવી બંને આવે છે?

એવું તો કોણ છે જે તમારા નાક પર બેસીને તમારા કાન ને પકડે છે?

લીલું ઝાડ, પીળું મકાન તેમાં બેઠા કલ્લુરામ

રાતા રાતા રાતનજી, પેટમાં રાખે પણાં, વળી ગામે ગામે થાય, એને ખાય રંક ને રાણા!!

વાણી નહીં પણ બોલી શકે, પગ નથી પણ ચાલી શકે, વાગે છે પણ કાંટા નહીં, એના ઈશારે દુનિયા ચાલે!

ઘરમાં મહેમાનોને દેવાય, વોટમાં નેતાઓને દેવાય, આરામ કરવામાં વપરાય!

પીળા પીળા પદ્મસી ને પેટમાં રાખે રસ થોડા ટીપાં વધુ પડે તો દાંતનો કાઢે કસ!

એવું શું છે જે પાણીમાં પડે તો પણ ભીનું ના થાય?

એવી કઈ વસ્તુ જે ખાવા માટે ખરિદિયે પણ તેને ખાતા નથી?

એવું શું છે જે વગર પગે ભાગે છે અને ક્યારેય પાછો નથી આવતો?

એવી કઈ વસ્તુ છે જે તમે કઈ બોલો તો તૂટી જાય?

લીલી માછલીના ઈંડા લીલા પણ, માછલી કરતાં ઈંડાનું મૂલ્ય વધારે.

એ તો ભાઈ તો છે ભારે બીકણ, કાતરી ખાતા પાન ઉંદરભાઈના મામા એ તો, એને છે લાંબા કાન.

નાના શરીરમાં નાની ગાંઠ, જે દિવસભર કરે કામ પરસ્પર મળીને સંગે રહેતી, આરામનું એને નહીં નામ.

એ તો ભાઈ તો ભારે ઊંચા, પણ લાગે છે સાવ બૂચા, નાની પૂછડી ને ટૂંકા કાન, ને ઊંચી ડોકે ચાવે પાન.

કદરૂપી કાયા લઈને જળઘોડો પાણીમાંથી આવે દોડતો ત્યારે લાગે જાણે પથ્થર કોઇ ગબડાવે.

નાનેથી મોટું થાઉં, રંગબેરંગી પાંખો લગાવું હવાની લહેરોમાં તરતું જાઉં, ફૂલો સંગે વાતો કરતું જાઉં.

વર્ષાઋતુને સહન કરતી, ગરમીને ઘોળી પી જાતી બધાને આરામ આપતી જાતી, પણ ઠંડીમાં નકામી બની જાતી.

બાગબગીચે ગાતી રહેતી, પણ પોતાનું ઘર ક્યારેય ન બનાવતી કોલસાથી વધુ કાળી છે પણ સૌની મનભાવન છે.

નાકે નકશે એ નમણું દેખાય, પણ ભરતું લાંબી ફાળ આંખો એની ચમકીલી ને ઝડપી એની ચાલ.

ન તો હું સાંભળી શકું, ન તો હું બોલી શકું આંખ તો મારે છે પણ નહીં તોયે જગ આખાને ભણાવતી જાઉં.

ટર ટર ટર ટર કરતાં ગાય છે, જાણે પોતાનું ગીત સંભળાવે છે, જ્યારે તેઓ તળાવે તરે છે ત્યારે લાંબી પતવાર બનાવે છે.

આંધી વર્ષામાં છાતી પહોળી કરી ઠાઠથી હું ઊભો છું, જીવોની હું રક્ષા કરી , ફળ ફૂલનું દાન આપું છું.

પાણી તો પોતાનું ઘર, ધીમી જેની ચાલ ભય જોઈને કોકડું વળતો, બની જાતો ખુદની ઢાલ.

કાન મોટા ને કાયા નાની, ને કોમળ એના વાળ કોઈ એને પકડી નાં શકે તેવી છે તેજી એની ચાલ.

છતથી લઈને ખૂણેખાંચરે મળી જાતી છ પગવાળી નાર લાળથી વણતું મલમલ જેવુ કપડું જાળીદાર.

મંદિર, મસ્જિદ ગુરુદ્વારે જે પાતી બહુમાન પાતળી કાયા હોવા છતાં મહેંક દ્વારા કરે પાન પાન.

જેવા છો તેવા દેખાશો, માટે મારી અંદર ઝાંકો જલ્દીથી દઈ દો જવાબ ખુદને ઓછા ન આંકો.

થાકવાનું ન મારે નામ, રાત દિવસ હું ચાલતી રહેતી જ્યારે પૂછો ત્યારે સમય બતાવતી, આગળ વધવાનો સંદેશો હું જાતી.

ખુલ્લા આસમાનમાંથી જનમું છું, લીલા ઘાસ પર સૂઈ જાઉં છું, મોતી જેવી સૂરત મારી વાદળોની પૌત્રી છું.

ન ખાય છે ન પીવે છે, બસ અજવાળાને સાથે લઈને ચાલે છે, પણ છાયાને અને અંધારાને જોઈને મરી જાય છે.

શાકભાજીમાં હું છું સૌથી કડવો, પણ ગુણ મારા અપાર રોગોને હું ઝટથી કાપું, મારું નામ બતાવો ચતુર સુજાણ.

તડકો લાગે તો ઊભો થાતો, છાયોં આવે તો મરી જાતો જો કોઈ મહેનત કરે તો ફરી પાછો ઊભો થાતો, હવા આપો તો મરી જાતો.

જો તે જાય તો પાછો ન આવે, પણ જઈ રહ્યો હોય તોય નજર ન આવે, આખી દુનિયામાં ચર્ચા એની એ તો સૌથી બળવાન ગણાતો.

એક બગીચામાં અનેક ફૂલ, ને તે ફૂલોનો છે એક રાજા રાજા જ્યારે આવે બગીચામાં ત્યારે નાચતાં ફૂલો આખા.

ભરી બજારે થેલો લઈને આવ્યો ચોર બંધ ડબ્બાનું તાળું ખોલી, સામાન સઘળો લઈ જાતો.

રૂડો ને રૂપાળો ને ગોરો ગોરો માખણ જેવો છું મા નો તો ભાઈ નહીં પણ બાળકોનો વ્હાલો મામો છું.

જેમ જેમ સેવા કરતો જાઉં છું તેમ તેમ મારું કદ ઘટતું જાય છે, રંગબેરંગી મારો સ્વભાવ હોવા છતાં પાણી સાથે મળી જાઉં છું.

સુવાની એ વસ્તુ છે પણ શાકભાજીવાળો વેચે નહીં ભાવ તો વધારે છે નહી, પણ ભારમાં એ ભારી છે.

અડધું છું ફળ ને અડધું છું ફૂલ, કાળો રંગ મારો છતાં સ્વભાવે મીઠો મધુર છું.

ખિલે એક ફૂલ, થાય અંધારું ડૂલ …

હાથી ઘોડા ફર્યા કરે પણ, પગ એમના ચાલે ના સવાર પીઠે ઘૂમ્યા કરે, ને ફરવાની મજા લીધા કરે

કાગળની છે કાયા, અક્ષરની છે આંખ અલકમલકની સહેલ કરાવે, ખૂલે છે જ્યારે પાંખ

પંદર દિવસ વધતો જાય, પંદર દિવસ ઘટતો જાય સૂરજની તો લઈને સહાય, રાત્રીભર પ્રકાશ પાથરતો જાય

રંગે બહુ રૂપાળો છું થોડું ખાઉં તો ધરાઇ જાઉં વધુ ખાઉં તો ફાટી જાઉં

પાણીનું અબૂકલું ઢબૂકલું છું, પાણીમાં જ રહીને ફરું છું પાણીના તરંગોમાં નાચું છું, પાણીમાં જ તરવું મારૂ કામ છે

અબૂકલું ઢબૂકલું, પવનથી હલકો થઈને આકાશમાં ઊંચે ચઢું છું મારા અનેક રંગ છે, નાના મોટાઓનો આનંદ મારી સાથે છે

અબૂકલું ઢબૂકલું, લીલું લીલું માટલું અંદર લાલમ લાલ, કાપીને બહેનીને આપ …

લાલ કિલ્લામાં કાળા સિપાઈ લીલી દીવાલમાં ગયા સમાઈ

આટલીક દડી ને હીરે તે જડી દિવસે ખોવાણી તે રાત્રે જડી

બહેનીના માથેથી મોતી ભર્યો થાળ વધાવ્યો રે ગોળ ગોળ થાળ ફરતો જાય, પણ મોતી તેમાંથી એકપણ ન પડે

વડ જેવા પાન ને શેરડી જેવી પેરી મોગરા જેવા ફૂલ ને આંબા જેવી કેરી

ચાલે છે પણ જીવ નથી, હલે છે પણ પગ નથી ખવાય છે પણ ખૂટતો નથી, બેઠક છે પણ બાજઠ નથી…

ધોળું ખેતરને કાળા ચણા હાથે વાવ્યાં ને મોં એ લણ્યા

પઢતો પણ પંડિત નહિ, પાંજરે પૂર્યો પણ ચોર નહિ ચતુર હોય તેઓ ચેતજો, મધુરો પણ મોર નહિ

સૂરજ સામે મન ભરીને જોયા કરે સુવે ડાળીમાં સાંજ પડે થાકી જઈને

વનવગડે વસ્તી વગર ઊગી નીકળે, સફેદ ને જાંબલી રંગે સોહાતો રહેતો એના ફૂલની માળા પહેરી હનુમાનજી મલકાતા રહેતા

સફેદ ફૂલ ને કેસરી દાંડી વાતાવરણને મહેકાવતા જાય રાત જતી ને સુવાસ લઈને નવી સવાર આવતી જાય

ધોમધકતા ઉનાળામાં લાલ ચટ્ટાક ખિલતો જાય જાણે લાલ રંગી ફૂવારો ઉડતો જાય

ઘરના ખૂણે એકલું બેસીને બોલતું જાય દુનિયાભરની અવનવી વાતોનો ખજાનો આપણી પાસે ખોલતું જાય

પાંચ પાડોશી અને વચ્ચ માં અગાશી

વાંચવા અને લખવા બંનેમાં કામ લાગે છે, કાગળ નહીં, કલમ નહીં બોલો શું છે મારું નામ?

એવું શું છે જે પેદા થતા ની સાથે જ ઉડવા નું શરૂ કરી દે છે?

એવું શું છે જેને ચાર પગ હોવા છતાં પણ ચાલી શકતું નથી?

એ કઈ વસ્તુ છે જે પાણી પીતા જ મરી જાય છે?

એ શું છે જેની આંખોમાં જો આંગળી નાખો તો તે પોતાનું મોઢું ખોલી દે છે?

લીલો ઝંડો, લાલ કમાન, તોબા તોબા કરે માણસ

એ કઈ વસ્તુ છે જે ઉપર-નીચે થાય છે પણ પોતાની જગ્યાએ જ રહે છે?

અજયના માતાપિતાના ત્રણ બાળકો છે : પહેલો વિજય, બીજો વિશાલ અને ત્રીજા દીકરાનું નામ શું છે?

લીલો ઝંડો, લાલ કમાન, તોબા તોબા કરે માણસ

એક લાકડીની સાંભળો કહાણી, તેમાં ભરેલું છે મીઠું પાણી

વર્ષના કયા મહિનામાં 28 દિવસો હોય છે?

કઈ વસ્તુ છે જે તમે તમારા ડાબા હાથમાં પકડી શકો છો પણ જમણા હાથમાં નહીં ?

એ કઈ વસ્તુ છે જે ઉપર-નીચે થાય છે પણ પોતાની જગ્યાએ જ રહે છે?