અષ્ટવિનાયક – ૫ 

થેઉરનું ચિંતામણિ મંદિર ભગવાન ગણેશને સમર્પિત હિંદુ મંદિરોમાંનું એક છે. આ મંદિર પૂણેથી ૨૫ કિમીના અંતરે આવેલું છે. તેમજ ભગવાન ગણેશના અષ્ટવિનાયકોમાં સૌથી પ્રસિદ્ધ મંદિરોમાંનું એક છે. ભગવાન ગણેશજીનું આ અષ્ટવિનાયક મંદિરોમાંનું એક ભારતના મહારાષ્ટ્ર રાજ્યમાં પુણે શહેરની આસપાસ જ સ્થિત છે.

થેઉરને ગણપતિ સંપ્રદાયના લોકો માટે તીર્થસ્થાન માનવામાં આવે છે અને મંદિરની હાલની રચના પણ ગણપતિ સંપ્રદાયના સંત મૌર્ય ગોસાવી અને તેમના વંશજ ધર્મધર દ્વારા બનાવવામાં આવી હતી. પરંતુ મંદિરના નિર્માણ અંગેની નક્કર માહિતી કોઈની પાસે ઉપલબ્ધ નથી.

મૌર્ય ગોસાવી તેમના નિવાસસ્થાન ચિંચવાડ અને મોરગાંવ જવાના માર્ગે અવારનવાર આ મંદિરની મુલાકાત લેતા હતા. પૂર્ણિમાની રાત્રે દર ચોથા દિવસે, મૌર્ય થેઉર મંદિરની મુલાકાત લેતા હતા.

વાર્તા અનુસાર ગુરુના આદેશ પર મૌર્યએ ૪૨ દિવસ સુધી ઉપવાસ કર્યા પછી થેઉરમાં તપસ્યા કરી. એવું કહેવાય છે કે આ સમયે તેમનું શરીર દૈવી સાક્ષાત્કાર સાથે સંબંધિત હતું.

એવું માનવામાં આવે છે કે ભગવાન ગણેશ તેમની સામે સિંહના રૂપમાં પ્રગટ થયા હતા અને તેમણે મૌર્યને સિદ્ધિ આપી હતી.

થેઉર મંદિરની સાથે પુણેની આસપાસના અન્ય ગણપતિ મંદિરોને પણ ૧૮મી સદીમાં બ્રાહ્મણ પેશ્વા શાસકો પાસેથી શાહી સમર્થન મળ્યું છે. પેશવાઓ જેઓ ભગવાન ગણેશજીને તેમના આરાધ્ય દેવ તરીકે પૂજતા હતા, તેમણે આ મંદિરોના નિર્માણ માટે જમીન અને નાણાકીય સહાય પણ દાનમાં આપી હતી.

ખાસ કરીને થેઉર અને મોરગાંવના મંદિરોને બ્રાહ્મણ પેશવાઓએ શુદ્ધ કર્યા છે. થેઉર મંદિર પેશ્વા શાસક માધવરાવ પ્રથમનું સાહિત્યિક ચુંબક હતું.

માધવરાવે મંદિરની સ્થિતિ સુધારી દીધી હતી અને કોઈપણ યુદ્ધ પહેલા તેમણે એકવાર આ મંદિરની મુલાકાત લેવી જ જોઈએ, જેથી તેમને યુદ્ધમાં સફળતા મળી શકે.

માધવરાવે છેલ્લા દિવસો મંદિરની સીમમાં વિતાવ્યા. ગંભીર બીમારી હોવા છતાં માધવરાવે તેમના અંતિમ દિવસોમાં ભગવાન શ્રી ગણેશજીને ખુશ કરવાનો પ્રયાસ કર્યો. ગણેશજીને પ્રસન્ન કરવા માટે તેઓ દરરોજ દૂધનો અભિષેક કરતા હતા.

પેશવા બાજીરાવ I ના ભાઈ અને લશ્કરી વડા ચીમાજી અપ્પાએ મંદિરમાં એક વિશાળ યુરોપિયન ઘંટ પણ આપ્યો હતો

!! ગણપતિ બાપ્પા મોરયા !!