કાળી ચૌદસનો તહેવાર દર વર્ષે કારતક માસના કૃષ્ણ પક્ષની ચતુર્દશી તિથિએ ઉજવાય છે. આ પવિત્ર દિવસ પર હનુમાનજીની પૂજા અને એક દીવો દાન કરવાથી શુભ ફળની પ્રાપ્તી થાય છે. આ વર્ષે, 2024માં કાળી ચૌદસની ઉજવણીની તારીખને લઈને લોકોમાં મૂંઝવણ છે, કેમ કે તે 30મી કે 31મી ઓક્ટોબરે ઉજવવી, તે અંગે પ્રશ્ન ઊભો થયો છે. જો આ જ સવાલ તમને પણ સતા રહ્યો છે તો, ચાલો જાણીએ તેની સંપૂર્ણ માહિતી.

કાળી ચૌદસને નરક ચતુર્દશી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે

ચતુર્દશી તિથિ – સમય અને મહત્ત્વ

પંચાંગ અનુસાર, ચતુર્દશી તિથિ 30 ઓક્ટોબરના બપોરે 1:16 વાગ્યે શરૂ થશે અને 31 ઓક્ટોબરે બપોરે 3:54 વાગ્યે સમાપ્ત થશે. ધર્મગ્રંથો અને માન્યતાઓ અનુસાર કાળી ચૌદસનો તહેવાર કારતક માસના કૃષ્ણ ચતુર્દશીની રાત્રે ઉજવવામાં આવે છે. આ રીતે, 30મી ઓક્ટોબરે રાત્રે કાળી ચૌદસનું પૂજન કરવાનો શ્રેષ્ઠ સમય માનવામાં આવે છે.

ચણાના લોટના ભજીયા – નવગ્રહનું દાન

આ વિશેષ દિવસે ચણાના લોટના ભજીયા બનાવવાની અને આ ભૂતકાળથી ચાલતી આવી પરંપરા અનુસરવાની વિધિ છે. આ ભજીયા, જેને “નવગ્રહનું દાન” કહેવામાં આવે છે, આખા ઘરમાંથી નજર ઉતારીને ચાર રસ્તે મૂકવામાં આવે છે. ચાર રસ્તા પર ભજીયા મુકીને તેના ચાર બાજુ પાણીનું ગોળ કુંડાળું બનાવવાની વિધિ એ કકળાટ ઘટાડવાની માન્યતા સાથે સંકળાયેલી છે. સ્ટ્રીટ ડોગ અને જરૂરિયાતમંદો સુધી આ ભોજન પહોંચે તે માટેનું આ કાર્ય આશીર્વાદ પ્રાપ્ત કરાવવાનું માનવામાં આવે છે.

કાળી ચૌદસે આટલું કરો

કાળી ચૌદસે આ કામ ન કરવા

કકળાટ કાઢવાની પરંપરા છેઃ ભગવતિપ્રસાદ પંડિત

અહીં અમદાવાદના જાણીતા પંડિત ભગવતિપ્રસાદ ચૌબીસાએ ETV Bharatને જણાવ્યું હતું કે, કાળી ચૌદસના પવિત્ર દિવસે કાળ ભૈરવની પૂજા કરવામાં આવે છે, જેમાં વિશેષ રૂપે ઘરની શાંતિ માટે ઉપાય કરવામાં આવે છે. કાળ ભૈરવને ચાર રસ્તાઓનો ભગવાન માનવામાં આવે છે, અને તેમની પૂજાના દ્રારા ઘરમાંથી રાગ, દ્વેષ, અને કકળાટ જેવી નકારાત્મક ઉર્જાઓ દૂર કરવામાં મદદ મળે છે. આ પ્રાચીન પરંપરા અનુસાર, કાળી ચૌદસની સાંજના સમયે વડા બનાવીને ઘરમાંથી લઈ જઈને ચાર રસ્તા પર મૂકવા, અને તે આસપાસ પાણી રેડવાનું પ્રચાલન છે. આ વિધિના અંતર્ગત એવી માન્યતા છે કે આ રીતે ઘરમાંથી ઝઘડા અને તણાવ દૂર થાય છે. દિવાળીના તહેવાર દરમિયાન ત્રણ મહાન શક્તિઓની પૂજા થાય છે – ધનતેરસે મહાલક્ષ્મી, કાળી ચૌદસે મહાકાળી, અને દિવાળીના દિવસે સરસ્વતીની પૂજા કરવામાં આવે છે. આ કળાકારી કકળાટ દૂર કરવા માટેની તાંત્રિક વિધિ તરીકે જાણીતી છે અને પ્રાચીન કાળથી અનુસરવામાં આવે છે.

કાળી ચૌદસની કથા:

કાળી ચૌદસ સાથે અનેક લોકવાર્તાઓ અને માન્યતાઓ (Kali Chaudas Katha) સંકળાયેલી છે. રાત્રિના સમયે આ દિવસના ઉપાસનાનું મહત્વ છે. સાંજે સંધ્યાકાળ બાદ યમરાજ માટે દીવો કરવાના પ્રાચીન વિધાન છે, જેને નાની દિવાળી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આ રીવાજના અનુસંધાને માનવામાં આવે છે કે આ પૂજાથી અકાળ મૃત્યુનો ભય ટળી જાય છે.

એક પ્રસિદ્ધ કથામાં કહેવામાં આવ્યું છે કે નરકાસુર નામના રાક્ષસે હજારો કન્યાઓને બળજબરીથી કેદ કરી રાખી હતી. શ્રીકૃષ્ણે આ રાક્ષસનો સંહાર કાળી ચૌદસના દિવસે તેમના પત્ની સત્યભામાની સહાયથી કર્યો હતો, જેના લીધે આ દિવસને નરકા ચતુર્દશી કે નરક ચતુર્દશી કહે છે. ભગવાન કૃષ્ણે આ કન્યાઓને સામાજિક સ્વીકાર આપવા માટે સત્યભામાની સહાયથી વિવાહ કરીને તેમની પ્રતિષ્ઠા પુનઃસ્થાપિત કરી. આથી જ, ભગવાન કૃષ્ણની 16,108 પત્નીઓ ગણવામાં આવે છે. કાળી ચૌદસના દિવસે પ્રાતઃકાળે સ્નાન કરવાથી યમરાજના દર્શનનો ભય ટળી જાય છે, અને આ દિવસને ભક્તિપૂર્વક અને શ્રદ્ધાથી ઉજવવામાં આવે છે.

તમે આ પણ વાંચી શકો:

રમા એકાદશી 2024 ક્યારે છે: જાણો મહત્ત્વ, કઈ કઈ વસ્તુઓનું દાન કરવું, પૂજા પદ્ધતિ, ધનલાભ