ચંદ્રયાન-3ની સફળતા બાદ ભારતીય અવકાશ સંશોધન સંસ્થા (ઇસરો) હવે તેના આગામી પ્રોજેક્ટ ચંદ્રયાન-4 પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહી છે. તેના આગામી પ્રોજેક્ટ વિશે માહિતી આપતા, કેન્દ્રના ડિરેક્ટર નિલેશ દેસાઈએ જણાવ્યું હતું કે ચંદ્ર પર ચંદ્રયાન-3 લેન્ડરના સફળ સોફ્ટ-લેન્ડિંગ પછી, હવે અન્ય બે ચંદ્ર મિશન લુપેક્સ અને ચંદ્રયાન-4 પર કામ કરવામાં આવી રહ્યું છે.

આ મિશનનો ધ્યેય ચંદ્ર પરથી માટીના નમૂનાઓ પરત લાવવાનો છે. આ વખતે 10 ગણું ભારે રોવર લોન્ચ કરવામાં આવશે. દેસાઈએ કહ્યું કે આ મિશનનું લેન્ડિંગ ચંદ્રયાન-3 જેવું જ હશે.

ISRO and JAXA

તાજેતરમાં, જાપાનની ટીમ મિશન અંગે ચર્ચા કરવા બેંગલુરુમાં ઈસરોના મુખ્યાલય પહોંચી હતી. રાષ્ટ્રીય અવકાશ નીતિ પર જાપાનની કેબિનેટ સમિતિના ઉપાધ્યક્ષ સાકુ સુનેતા પણ હાજર હતા. ટીમે ઈસરોના ચીફ એસ સોમનાથ સાથે બેઠક કરી અને મિશનની પ્રગતિ અંગે ચર્ચા કરી.

JAXA ની સત્તાવાર વેબસાઇટ અનુસાર, જાપાને 2020માં જ ISRO સાથે મિશન કરવાની યોજના બનાવી હતી. જોકે આ અંગેનો અંતિમ નિર્ણય ગયા વર્ષે જ લેવામાં આવ્યો હતો. ISRO પહેલા, JAXA NASA સાથે મળીને આ મિશન હાથ ધરવા માંગતું હતું.

ઈન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઈઝેશન એટલે કે ઈસરોએ તાજેતરમાં જ ચંદ્રયાન-3ને ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ પર ઉતારીને વિશ્વ પર પ્રભુત્વ જમાવ્યું છે. ભારત હવે વિશ્વનો ચોથો દેશ છે જે ચંદ્ર સુધી પહોંચવામાં સફળ રહ્યો છે. ભારત પછી જાપાન આ રેસમાં છે જે તેના સ્માર્ટ લેન્ડર સ્લિમને ચંદ્રની સપાટી પર ઉતારવા માંગે છે.

જાપાનની સ્પેસ એજન્સી JAXA એ પહેલાથી જ આગામી ચંદ્ર મિશન માટે ISRO સાથે હાથ મિલાવ્યા છે.

બંને અવકાશ એજન્સીઓ નવા ચંદ્ર મિશન પર સાથે મળીને કામ કરી રહી છે, જેને LUPEX નામ આપવામાં આવ્યું છે, ભારતમાં તેને ચંદ્રયાન-4 તરીકે ઓળખવામાં આવશે.

LUPEX મિશન શું છે?

LUPEX નું પૂરું નામ લુનર પોલર એક્સપ્લોરેશન મિશન છે. આ એક માનવરહિત મિશન હશે, જેનો હેતુ ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવનો ઊંડાણમાં અભ્યાસ કરવાનો છે અને અહીં વ્યક્ત કરવામાં આવેલી પાણીની સંભાવનાની પુષ્ટિ કરવાનો છે.

જાપાન એરોસ્પેસ એક્સપ્લોરેશન એજન્સી મિશન માટે લોન્ચ વ્હીકલ અને રોવર તૈયાર કરવા માટે જવાબદાર છે અને લેન્ડર ઈસરો દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવી રહ્યું છે. JAXA અનુસાર, આ મિશન 2025માં શરૂ કરવામાં આવશે, જે ત્રણથી છ મહિનાનું હશે.

મિશનનો ઉદ્દેશ્ય શું છે

JAXAની સત્તાવાર વેબસાઇટ અનુસાર, ચંદ્રયાન-4નું લેન્ડર અને રોવર ખાસ કરીને ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ પર જળ સંસાધનોની શોધ કરશે અને તેના જથ્થા પર ડેટા એકત્રિત કરશે, જેથી ભવિષ્યમાં આંતરરાષ્ટ્રીય સહયોગી મિશનમાં તેનો ઉપયોગ કરી શકાય.

આ ઉપરાંત હાઇડ્રોજન પણ શોધી કાઢવામાં આવશે. તે પણ પુષ્ટિ કરવામાં આવશે કે ચંદ્ર પર પાણીનો જથ્થો ભૂગર્ભમાં છે અથવા તે અન્ય કયા સ્વરૂપમાં ઉપલબ્ધ છે. તેનાથી આપણને એ પણ જાણવામાં મદદ મળશે કે જો ચંદ્ર પર પાણી છે તો તે ક્યાંથી આવ્યું.

નાસા અને યુરોપ પણ મદદ કરશે

આ મિશન માટે માત્ર ISRO અને JAXA જ નહીં પરંતુ નાસા અને યુરોપિયન સ્પેસ એજન્સી પણ તેમાં સહયોગ કરી રહી છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ મિશન સમગ્ર વિશ્વમાં ચંદ્ર પર મોકલવામાં આવતા તમામ મિશનમાં મદદ કરશે.