સમાજ એ વ્યક્તિઓનું એવું જાળ છે, જેનાં મધ્યમાં વિવિધ સામાજિક, આર્થિક, રાજકીય, ધાર્મિક અને સાંસ્કૃતિક કાર્યો, વિચારો અને સંકલ્પનાઓ વિકસવાય છે.

આરંભિક વ્યાખ્યા:

સમાજ મૂળરૂપે માનવોનો એવો સંઘટન છે જેની માર્ગદર્શન નીતિઓ, કાયદાઓ અને સામાજિક ન્યાયનો આધાર પર થાય છે.

ઘટકો:

• વ્યક્તિઓ: સમાજના મુખ્ય ઘટક છે વ્યક્તિઓ, જેની વચ્ચે વિવિધ પ્રકારના સંબંધો બનવાયા છે.
• સંસ્થાઓ: શાળા, કોલેજ, ધર્મિક સ્થળો, કંપનીઓ વગેરે.
• નાની જુમલાઓ / વિભાગો: કુટુંબ, વંશ, કાસ્ટ, ધર્મ, વર્ગ, રાષ્ટ્રીયતા વગેરે.

કાર્ય:

• સામાજિક સંબંધો: સમાજ માનવીકરણના માધ્યમાં કાર્ય કરે છે.
• વિકાસ: સમાજ જાણકારી, શિક્ષણ, સામાજિક જાહેરાતો, તકનીકી પ્રગતિ, આર્થિક વિકાસ વગેરેની દિશાઓમાં માર્ગદર્શન આપે છે.
• સંરક્ષણ: કાયદાઓ અને નિયમો દ્વારા સમાજનો સંરક્ષણ કરવો એ પણ સમાજનો મુખ્ય કાર્ય છે.

મહત્વપૂર્ણા:

• સામાજિક સંગઠન: સમાજ માટે સામાજિક સંગઠનની આવશ્યકતા છે કારણ કે તે માટે જાહેરાત, શિક્ષણ, આરોગ્ય વગેરેની સેવાઓ પ્રાપ્ત કરવા માટે આવશ્યક છે.
• માનવવાદનો વિકાસ: સમાજ માટે માનવવાદનો વિકાસ માટે તે માનવીય મૂલ્યોનો પાલન કરવો આવશ્યક છે.

સામાજિક વર્ગીકરણ:

સમાજમાં, લોકોને અમારી શૈક્ષણિક ક્ષમતા, ધન, અથવા અન્ય પાડોના આધારે વિભાજીત કરવામાં આવે છે. આ વર્ગીકરણ વર્ગભેદ, જાતિભેદ, અને લિંગ અસમાનતા જેવી વિવિધ રીતે અસમાનતાઓનો ઉત્પાદન કરે છે.

સામાજિક નિયમો અને નોર્મ્સ:

સમાજ કેટલાંક નિયમો અને માર્ગદર્શનના આધારે ચાલે છે, જેનાં અર્થમાં વ્યક્તિની વર્તનનું વ્યવસ્થાપન થાય છે. ઉદાહરણ તરીકે, વૃદ્ધોને સન્માન આપવું એવી નોર્મ્સ બનાવવી.

સામાજિક સંસ્થાઓ:

વિવાહ, ધર્મ, શિક્ષણ, રાજકીય, આર્થિક તંત્ર, અને કાનૂની કટોટી જેવી સંસ્થાઓ સમાજમાં મૂળ ભૂમિકા ભજવે છે.

સામાજિક પરિવર્તન:

સમાજ સ્થિર નથી; તે નિરંતર પરિવર્તનમાં છે. તકનીકી વિકાસ, જાણકારીનું વિસ્તાર, અને સાંસ્કૃતિક મૂલ્યોનું બદલાવ આ પરિવર્તનનો ભાગ બને છે.

આ રીતે, સમાજ વ્યક્તિઓના જીવનમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે અને તેના વિકાસ અને સંરક્ષણમાં યોગદાન આપે છે.