અષ્ટ વિનાયક – ૧ 

જો તમે અષ્ટવિનાયકોની યાત્રાના અંતે મોરેગાંવ મંદિરમાં ન આવો તો તમારી યાત્રા અધૂરી માનવામાં આવે છે. આ મંદિર માત્ર ભગવાન ગણેશના અષ્ટવિનાયકોમાંથી એક નથી પણ ભારતના સૌથી જૂના મંદિરોમાંનું એક છે.

મોરેગાંવ ગણપતિ સંપ્રદાયના સૌથી પવિત્ર અને મુખ્ય વિસ્તારોમાંનું એક છે, જ્યાં ભગવાન ગણેશને મુખ્ય દેવતા તરીકે પૂજવામાં આવે છે.

એવું કહેવાય છે કે ભગવાન ગણેશ એ રાક્ષસી સિંધુનો વધ કર્યો ત્યારે આ મંદિરનું નિર્માણ થયું હતું. પરંતુ મંદિરની ઉત્પત્તિની વાસ્તવિક તારીખ વિશે કોઈ નક્કર માહિતી ઉપલબ્ધ નથી.

પરંતુ જાણકારોના મતે ગણપતિ સંત મૌર્ય ગોસાવી ચોક્કસપણે આ મંદિર સાથે સંબંધિત છે. પેશવા રજવાડાઓના આશ્રયદાતાઓ અને મૌર્ય ગોસાવીના કારણે મંદિરનો ઘણી હદ સુધી જીર્ણોદ્ધાર કરવામાં આવ્યો છે.

ઇતિહાસ 

મૌર્ય ગોસાવી (મોરોબા) મુખ્ય ગણપતિ સંત હતા જે ચિંચવડ જતા પહેલા મોરગાંવ ગણપતિ મંદિરમાં તેમની પૂજા કરતા હતા. બાદમાં તેઓ ચિંચવાડ ગયા અને નવા ગણેશ મંદિરની સ્થાપના કરી.

મોરગાંવ મંદિર અને પુણેની આસપાસના તમામ ગણપતિ મંદિરોને બ્રાહ્મણ પેશ્વા શાસકો દ્વારા આશ્રય આપવામાં આવ્યો હતો.

૧૮મી સદીમાં મરાઠા સામ્રાજ્યએ ઘણા મંદિરોનું નવીનીકરણ પણ કર્યું હતું. પેશવાઓ તેમના સગાના રૂપમાં ગણપતિની પૂજા કરતા હતા, પેશવાઓએ ગણપતિ મંદિર બનાવવા માટે આર્થિક મદદ પણ કરી હતી.

હાલમાં આ મંદિર ચિંચવડ દેવસ્થાન ટ્રસ્ટના વહીવટ હેઠળ છે, જે ચિંચવડથી મંદિરની દેખરેખ કરે છે. મોરગાંવ ઉપરાંત, આ ટ્રસ્ટ ચિંચવડ મંદિર અને થેઉર અને સિદ્ધટેક મંદિરોનું પણ નિયંત્રણ કરે છે.

ધાર્મિક માન્યતાઓ અને મહત્વ: 

મોરેગાંવ એક આધ્યાપીઠ છે – ગણપતિના સૌથી જૂના મંદિરોમાંનું એક અને ભગવાન ગણેશને અહીંના શ્રેષ્ઠ દેવતા માનવામાં આવે છે. આ મંદિર અષ્ટવિનાયકની મુલાકાત લેતા હજારો ભક્તોને આકર્ષે છે.

મુદ્ગલ પુરાણના ૨૨મા અધ્યાયમાં મોરગાંવની મહાનતાનું વર્ણન કરવામાં આવ્યું છે. ગણેશ પુરાણ અનુસાર —- મોરગાંવ (મયુરપુરી) એ ભગવાન ગણેશના ૩ મુખ્ય અને સૌથી મહત્વપૂર્ણ સ્થાનોમાંથી એક છે.

અન્ય બે સ્થળોમાં સ્વર્ગમાં સ્થાપિત કૈલાશ અને શેષાનાગનો સમાવેશ થાય છે. પરંપરા અનુસાર, — આ મંદિરની શરૂઆત અને અંતની કોઈ જગ્યા નથી. જ્યારે અન્ય પરંપરાઓ અનુસાર ભગવાન ગણેશ હોલોકોસ્ટના સમયે અહીં આવ્યા હતા.

આ મંદિરની પવિત્રતાની તુલના પવિત્ર હિન્દુ શહેર કાશી સાથે કરવામાં આવે છે.

!! ગણપતિ બાપા મોરયા !!