વાઘ બારસ હિંદુ તહેવારોમાં એક મહત્વપૂર્ણ તહેવાર છે, જે ધનતેરસના એક દિવસ અગાઉ, 28 ઓક્ટોબર, 2024 ના રોજ ઉજવવામાં આવશે. આ પાવન દિવસે ભક્તો પવિત્ર ગાય અને તેના વાછરડાની પૂજા કરે છે, જે ભારતની સમૃદ્ધ સંસ્કૃતિમાં અને હિંદુ ધર્મમાં વિશ્વાસ અને શ્રદ્ધાનું પ્રતિક છે. વાઘ બારસ પર, ભક્તો ગાયને જીવનમાં પોષણ અને સેવા માટે આભાર માનતા હોય છે, અને તેમના યોગદાન માટે શ્રદ્ધા વ્યક્ત કરે છે.

વાઘ બારસને ‘વાક બારસ’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, જેમાં ‘વાક’નો અર્થ ‘વાણી’ એટલે કે ભાષા સાથે જોડાય છે. વાઘ બારસનો દિવસ દેવી સરસ્વતીના પૂજનનો વિશેષ સમય ગણાય છે, કારણ કે દેવી સરસ્વતી જ આપણને નિર્વિકાર અને પવિત્ર વાણીનું આશીર્વાદ આપે છે. માન્યતા છે કે આ દિવસે દેવી સરસ્વતીની પૂજા કરવાથી વ્યક્તિની વાણીમાં મીઠાશ અને પ્રિયત્વ વધે છે, જે લોકોના દિલમાં સ્થાન બનાવે છે.

ભારતમાં દરેક શુભ અવસર પર ઉંબરાની પૂજા કરવાની પરંપરા છે, જેમાં દીપાવલીના આરંભકર્તા રૂપે વાઘ બારસનો વિશેષ મહિમા છે. આ દિવસે ઘરનાં ઉંબરોની પૂજા આરંભ થાય છે, જે મંગળ, સમૃદ્ધિ અને શુભ કાર્યોના પ્રારંભને સૂચવે છે. આ ઉજવણી અને આરાધના ઘરમાં સકારાત્મકતા અને સુખ-શાંતિ લાવે છે, જેનો આરંભ દીપોત્સવીની ઉજવણીમાં ઉમદા છે.

વાઘ બારસના મુહૂર્ત અને સમયની વિગતો આ પ્રમાણે છે

વાઘ બારસનું પવિત્ર તહેવાર 28 ઓક્ટોબર 2024 ના સોમવારે ઉજવાશે, જે આપણા પરંપરાગત લોકમાઝલની શ્રદ્ધા અને આસ્થા પ્રત્યેના સન્માનનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. આ દિવસમાં ખાસ સમય અને વિધિ મુજબ શ્રદ્ધાળુઓ વાઘ બારસનું વ્રત ધારણ કરી પૂજન વિધિઓમાં જોડાશે, જેને કારણે પરિવારમાં સુખ, શાંતિ અને સુરક્ષા વધે એવી માન્યતા છે.

નંદિની વ્રત અને તેમનું મહત્વ

આ પર્વને નંદિની વ્રત તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે અને તે અશ્વિન મહિનાની કૃષ્ણ પક્ષની દ્વાદશી તિથિએ ઉજવવામાં આવે છે. ગુજરાતમાં, આ તહેવારને વાઘ બારસ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, જ્યારે મહારાષ્ટ્રમાં તેને વસુ બારસ તરીકે મનાવવામાં આવે છે. આ પર્વના દિવસે, ગૌમાતાની પૂજા અને માનવ જીવનમાં તેમના યોગદાનનું મૂલ્ય માનવામાં આવે છે.

ધર્મ અને માન્યતાઓ

આ પર્વ ખાસ કરીને એ મહિલાઓ માટે મહત્વ ધરાવે છે, જેઓ પોતાના સંતાનના કલ્યાણ અને આરોગ્ય માટે નંદિની વ્રત ધારણ કરે છે. વિશ્વાસ છે કે આ દિવસે ગાયની પૂજા કરનારા નિ:સંતાન દંપતીને પુત્ર રત્ન પ્રાપ્ત થાય છે. વાઘ બારસની પૂજાના સમયે કોઈપણ ડેરી અથવા ઘઉંના ઉત્પાદનોનો ત્યાગ કરવામાં આવે છે, જે વિદ્વાન પુરાતન માન્યતાઓ અને ઉપવાસની પરંપરાના ભાગરૂપે છે.

ગોવત્સ દ્વાદશી અને વાછરડા પૂજન

કાર્તિક માસના કૃષ્ણ પક્ષની દ્વાદશી તિથિએ ગોવત્સ દ્વાદશી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આ દિવસે ગાય અને વાછરડાની પૂજા ગોધુલી સમયે, એટલે કે સાંજના સમયે, કરવામાં આવે છે. આ વિધિ ગૌમાતાના પ્રત્યે શ્રદ્ધા અને આદરનું પ્રતિક છે, અને માન્યતા છે કે ગાયના પૂજનથી અન્ય બધા જ દેવતાઓનું પણ પૂજન થઇ જાય છે.

વાઘ બારસનો આંતરિક અર્થ

વાઘ બારસનો મુખ્ય ભાગ વાઘ એટલે કે સિંહવત સામર્થ્યનું પ્રતિક છે. જીવનમાં નવી શરૂઆત માટે મનુષ્યને હિંમત અને સામર્થ્યની જરૂરિયાત છે. જીવનમાં જોખમો સાથે આગળ વધવું અને પરાક્રમ પ્રદર્શિત કરવો એ જીવનની મહાન સિદ્ધિઓ મેળવવા માટે જરૂરી છે. આ તહેવાર આપણને આ સામર્થ્ય અને સાહસને માન્ય બનાવવાનો સંદેશ આપે છે, જે અંતરાત્માના સમૃદ્ધિમાં વધારો કરી શકવા માટે જરૂરી છે.

તમે આ પણ વાંચી શકો:

Kali Chaudas 2024: જાણો કાળી ચૌદસ ક્યારે છે? તેનું મહત્વ, દંતકથા