પ્રયાગરાજ મહા કુંભ 2025 ઈતિહાસ અને સ્નાન તારીખો

પ્રયાગરાજ મહા કુંભ 2025 પોષ પુણમના શુભ મુહૂર્તમાં શરૂ થઇ ચૂક્યો છે. આ મહા કુંભ મેળો 13 જાન્યુઆરી, 2025, સોમવારે સવારે 5:01 વાગ્યે પોષ પુણમના તિથિ સાથે શરૂ થયો છે. આ કુંભ મેળામાં દેશ-વિદેશમાંથી લગભગ 40 કરોડ લોકો હાજરી આપશે અને ત્રિવેણી સંગમ પર પવિત્ર સ્નાન કરશે. આ સમયે આશા છે કે વિભિન્ન અખાડાઓ, ગુરુઓ, સંતો અને મહંતો યાત્રા પર આવીને પવિત્ર સ્નાન કરશે.

આ કુંભ મેળા વિષે કેટલીક ધાર્મિક અને ઐતિહાસિક માન્યતાઓ છે, જે આ કુંભ મેળાને વધુ મહત્વપૂર્ણ બનાવે છે.

12 વર્ષ પછી મહા કુંભનું આયોજન કેમ થાય છે?

મહા કુંભનું આયોજન દર 12 વર્ષે થાય છે. આ માટે પૌરાણિક માન્યતા છે કે, “સમુદ્ર મંથન” પછી, જ્યારે દેવતાઓ અને દાનવો વચ્ચે યુદ્ધ થયું, ત્યારે અમૃતના ઘડામાંથી કેટલાક ટીપાં પરથી પર પડીને ચાર સ્થળોએ: Haridwar, Ujjain, Nashik, અને Prayagraj (Alahabad) પર પડ્યા. આ સમયે તે સ્થળો પવિત્ર બન્યા. અને દર 12 વર્ષમાં જ્યારે ગ્રહોની સ્થાનાવલિ એ સમયે જેવી થાય છે, ત્યારે આ પવિત્ર સ્થળોએ કુંભ મેળાનો આયોજન થાય છે.

2025માં કુંભ ક્યારે થશે?

પ્રયાગરાજમાં 13 જાન્યુઆરી 2025 થી મહાકુંભનો આદાનપ્રદાન થશે. કુંભ મેળો 40 દિવસ સુધી ચાલશે, જેમાં દેશવિદેશથી 40 કરોડ લોકો પુણ્યના સિદ્ધિ માટે સ્નાન માટે આ સ્થાન પર આવશે. મહાકુંભ 26 ફેબ્રુઆરી 2025, મહાશિવરાત્રિના દિવસે પૂરો થશે.

મહાકુંભની શાહી સ્નાન અને તેના મહત્વ

કુંભ મેલામાં પવિત્ર નદીઓમાં સ્નાન કરવાથી પૂર્ણાત્માના حصول અને મુક્તિની ધાર્મિક માન્યતા છે. ગંગા, યમુના અને સરસ્વતી નદીઓનો સંગમ અહીં થાય છે, અને આ સ્નાન જ પાવન યાત્રાનો અહમ હિસ્સો છે.

ખાસ કરીને “શાહી સ્નાન“નું વિશેષ મહત્વ છે. આ દિવસોમાં લાખો લોકો પવિત્ર નદીઓમાં ડુબકી લગાવે છે અને આ આકર્ષક અંતિમ સ્નાન માટે સ્નાન કરવું પણ એ શ્રદ્ધાળુઓ માટે શ્રેષ્ઠ પુણ્ય મેળવવાનો એક મુખ્ય માર્ગ છે.

કુંભ મેલાનો પૌરાણિક ઇતિહાસ

કુંભ મેલો પ્રાચીન સંસ્કૃતિ સાથે જોડાયેલો છે. તે પૌરાણિક કથા “સમુદ્ર મંતન” સાથે સંબંધિત છે. શ્રદ્ધાવાન માનતા છે કે, જો તેમનું સ્નાન આ પવિત્ર નદીઓમાં થાય તો એમણે જે પણ પાપો કર્યા છે તે નષ્ટ થઈ જશે.

આ કુંભ મેળાનું પૌરાણિક મહત્વ એટલું જ છે કે, જ્યારે દેવતાઓ અને દાનવો વચ્ચે સમુદ્ર મંતન દ્વારા અમૃત પીવા માટે યુદ્ધ થયો, ત્યારે તે અહિત વીધિઓ પર સ્નાનના ભવિષ્ય આદિકાળ માટે શ્રેષ્ઠ શ્રદ્ધા થઈ.

કુંભ મેળાનો આયોજન 4 સ્થળે કેમ થાય છે?

કુંભ મેળો દર 3 વર્ષે પવિત્ર નદીઓના કિનારે કરવામાં આવે છે. 4 મુખ્ય પવિત્ર સ્થળો એટલે – પ્રયાગરાજ, હરિદ્વાર, ઉજ્જૈન, અને નાસિક છે. અહીં સ્નાન કરવાથી શ્રદ્ધાળુઓને દેવતાઓની કૃપા પ્રાપ્ત થાય છે.

કુંભ મેળાનું પ્રકાર

• કુંભ – આ પાવન મેલાનું આયોજન 12 વર્ષમાં થાય છે.
• અર્ધ કુંભ – આ દર 6 વર્ષે વિધિથી યોજાય છે.
• પૂર્ણ કુંભ – આ 12 વર્ષના અંતરાલે 4 સ્થાનો પર યોજાય છે.
• મહાકુંભ – આ 144 વર્ષમાં એકવાર, ખાસ પવિત્ર સ્થાન પર, ઉજવવામાં આવે છે.

144 વર્ષ પછી મહાકુંભનું આયોજન

કુંભનાં દર 12 વર્ષે કાર્યક્રમોથી મહત્વપૂર્ણ મહાકુંભ 144 વર્ષમાં એકવાર યોજાય છે. આ મહાકુંભનો મુખ્ય કારણ એ છે કે પ્રયાગરાજમાં 3 પવિત્ર નદીઓ – ગંગા, યમુના અને સરસ્વતીનું સંગમ થાય છે. આ કારણોએ મહાકુંભનો આ વખતનો કાર્યક્રમ વધારે મહત્વપૂર્ણ બનાવ્યો છે.

પૌરાણિક માન્યતા

દરેક કુંભ મિલન યાત્રાનો પૌરાણિક સૂર્ય, ચંદ્ર, ગુરુ, શનિ, અને અન્ય ગ્રહોની સ્થિતી સાથે ખાસ સંબંધ છે. જયારે આ ગ્રહોની સ્થિતી “સમુદ્ર મંતન” જેવી થાય છે ત્યારે પૃથ્વી પર વધુ પાવરફૂલ અસર થાય છે. આ સમયે વધુ 12 કરોડ લોકો શ્રદ્ધાના માર્ગે એમનાં પાપોથી મુક્તિ મેળવવા માટે, યુદ્ધમાં જે વિકાસ મળી શકે તેમ તેવું પ્રદાન કરશે.

કુંભના રાશિચક્ર અને ગ્રહોની અનુસંધાન

કુંભ મેલાની સ્થિતિ સામાન્ય રીતે ગ્રહોના અનુસંધાન પર નિર્ભર છે. દર 12 વર્ષ પછી ગુરુ ગ્રહ સૂર્યની પરિભ્રમણ પૂર્ણ કરે છે, જે કુંભ મેળાને પાવન બનાવે છે.

આ રીતે, કુંભ મેળાનો आयोजन માત્ર ધાર્મિક અનુકૂળ સમય હોવાથી નહિ પરંતુ વૈજ્ઞાનિક રૂપે પણ ઉચ્ચ સ્તરીય હોય છે.

સમારંભમાં માનવ આત્માને ઊંચા ગુણોત્તમ સ્થિતિમાં રાખવાની તક

જ્યારે મહાકુંભના મેળામાં વિવિધ યોગીઓ, ઋષિ, અને મહાત્માઓ સાથે સંગઠન કરીને આધ્યાત્મિક બાબતોના પ્રકટ થવાનો સમય આવે છે, ત્યારે આ કુંભ મેલાની વાતોમાં દરેક વ્યક્તિ સાથે ચિંતન અને યોગકુળ પ્રાપ્ત કરી શકે છે.

મહાકુંભ 2025– એક અનોખો ધાર્મિક અને વૈજ્ઞાનિક સ્નાનનો આયોજન.